معرفی هیدروکسید آلومینیوم یا آلومینیوم هیدروکسید

هیدروکسید آلومینیوم یا آلومینیوم هیدروکسید یکی از مواد معدنی است که به همین صورتی که از آن استفاده می شود در طبیعت به شکلی خالص وجود نداشته و می بایست در آزمایشگاه ها تولید شود. این ماده را می توان از خاک بوکسیت استخراج کرده و پس از فرآوری و حذف مواد اضافه به آن دست پیدا کرد. آلومینیوم هیدروکسید دارای کاربردهای مختلف در صنایع متقاوت است که از جمله آنها می توانیم به صنایع تولید سنگ های مصنوعی، ساخت مواد پلیمری ضد آتش سوزی، رنگ و رزین و … اشاره کنیم. در این مطلب قصد داریم به این ماده بپردازیم و آن را به شکلی کامل مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.

نام شیمیایی آلومینیوم هیدروکسید
drag_handleمترادف ها (en) Hydrated alumina ؛ Orthoaluminic acid ؛ ATH
format_sizeفرمول مولکولی Al(OH)3
panorama_fish_eyeجرم مولکولی ۷۸
addEINECS ۲۴۴-۴۹۲-۷

 

هیدروکسید آلومینیوم چیست؟

هیدروکسید آلومینیوم یک ماده معدنی است که به صورت یک پودر سفید رنگ بوده و نمی توان آن را در آب حل کرد. در واقع این ماده تحت عنوان آمفوتر شناخته می شود و از سنگ معدنی به نام بوکسیت گرفته می شود. پروسه ای که طی آن بوکسیت به آلومینیوم هیدروکسید تبدیل می شود کلسیناسیون نام دارد. احتمالا می دانید که آمفوترها موادی هستند که خاصیت های اسیدی و بازی را به صورت همزمان دارا هستند.  این ماده می تواند در محیط های مختلف مورد استفاده قرار گیرد و با هر محیطی به راحتی سازگاری خود را حفظ می کند. از جمله نام هایی که برای این ماده معدنی وجود دارند می توانیم به گیبسیت و هیدرا ژیلت اشاره کنیم. آلومینیوم هیدروکسید را بسیار شبیه به آلومینیوم اکسید می دانند. اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم این ماده همان آلومینیوم اکسید است که آب ساختاری خود را از دست داده و به Al(OH)3 تبدیل شده است.

 

 

خواص فیزیکی و شیمیایی هیدروکسید آلومینیوم

هیدروکسید آلومینیوم یک ماده پودری شکل و جامد است که رنگ آن سفید است. اندازه ذرات تشکیل دهنده این ماده با یکدیگر متفاوت بوده و در رنج حداقل ۳ میکرون تا نهایتا ۱۰۰ میکرون قرار دارند. هیدروکسید آلومینیوم ماده ای کاملا بی بو بودهو غیر آتش زا است. همانطور که گفتیم این ماده آمفوتر است و هر دوی خواص اسیدیته و قلیایی را از خود نشان می دهد، اما در نهایت پی اچ آن را قلیایی تخمین زده اند. نقطه ذوب آلومینیوم هیدروکسید ۳۰۰ درجه سانتی گراد است که پیش از آنکه ماده به این دما برسد تخریب می شود. این ماده پودری و سفید رنگ می تواند تا دمای ۱۸۰ درجه سانتی گراد به راحتی پایداری خود را حفظ کند. همچنین می تواند به راحتی در اسیدها حل شود اما با قلیاها و اسیدهای خیلی قوی به هیچ عنوان سازگار نیست.

جدول خواص و مشخصات شناسایی هیدروکسید آلومینیوم

شکل فیزیکی

جامد پودری شکل به رنگ سفید

دانسیته

۲٫۴۲ گرم بر سانتی متر مکعب

نقطه ذوب

۳۰۰ درجه سانتی گراد

حلالیت در آب

نامحلول

فرمول شیمیایی

Al(OH)3

وزن مولکولی

۷۸ گرم بر مول

شماره cas.no

۲۱۶۴۵-۵۱-۲

پاب کم CID

۱۰۱۷۶۰۸۲

شماره CAS

۲۱۶۴۵-۵۱-۲

(pka)اسیدیته CID

>7

شماره مرک (Merck)

۱۴,۳۴۲

روش تولید هیدروکسید آلومینیوم

هیدروکسید آلومینیوم را طی فرآیندی به نام بایر (Bayer Process) به تولید می رسانند. اما پروسه بایر چیست؟ همانطور که گفتیم این ماده از سنگ بوکسیت به دست می آید. در فرآیند بایر این سنگ بوکسیت را در ماده ای به نام هیدروکسید سدیم حل می شود. البته که دمای مطلوب برای انجام این پروسه ۲۷۰ درجه سانتی گراد است. از این پروسه دورریزهای خشک و دورریزهای بوکسیت به دست می آیند که حین انجام فرآیند از آن جدا می شوند. ماده باقیمانده در محلول مورد نظر همان آلومینیوم هیدروکسید است که از آلومینات سدیم جدا شده و به شکل ته نشین باقی می ماند. سپس این ماده ته نشین شده به کمک روشی تحت عنوان کلسیناسیون تبدیل به ماده مورد نظر ما یعنی آلومینیوم هیدروکسید می شود و آماده استفاده در صنایع مختلف است. یکی از مواد باقی مانده که عموما در این فرآیند تولید می شود همان اکسید آهن است که به شدت سوزاننده است.

پسنتز آلومینیوم هیدروکسید

آلومینیوم هیدروکسید پودر معدنی سفید رنگ، نامحلول در آب و محلول در اسیدهای معدنی از جمله سولفوریک اسید، نیتریک اسید و کلریدریک اسید می باشد. این ترکیب آمفوتر است و از سنگ معدن بوکسیت به دست می آید. هیدروکسید آلومینیوم به وسیله کلسیناسیون به آلومینیوم اکسید تبدیل می شود. هیدروکسید آلومینیوم به صورت تجاری به وسیله فرآیند بایر ساخته می شود. در این فرآیند با حل کردن بوکسیت در سدیم هیدروکسید در دمای بالای ۲۷۰ درجه سیلسیوس هیدروکسید آلومینیوم به دست می آید. فرآیند بایر مهم ترین فرآیند صنعتی برای پالایش بوکسیت برای تولید اکسید آلومینیم است. بوکسیت مهم ترین سنگ معدن آلومینیم شامل ۶۰-۳۰ درصد اکسید آلومینیم است و باقی مانده مخلوطی از سیلیکا، اکسیدهای مختلف آهن و تیتانیم دی اکسید می باشد.

.

هیدروکسید الومینیوم

 

کاربردهای هیدروکسید آلومینیوم

عمده مصرف هیدروکسید آلومینیوم برای تولید فلز آلومینیوم و همچنین تولید بسیاری از ترکیبات آلومینیوم دار مانند سدیم آلومینات، سولفات آلومینیوم، کلرید آلومینیوم و … می باشد. در ساخت شیشه، سرامیک، فرآورده های نسوز، آتش خاموش کن ها، تصفیه آب و مواد ساینده استفاده می شود. هیدروکسید آلومینیوم به عنوان پرکننده در پلیمرهایی مانند پلی استرها و رزین های اپوکسی، پلاستیک ها و لاستیک های اسفنجی استفاده می شود. همچنین در صنعت داروسازی به عنوان داروی ضد اسید معده به کار می رود هیدروکسید آلومینیوم با توجه به ساختار و مواد سازنده ای که دارد کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. ر ادامه تعدادی از مهمترین این کاربردها را با هم بررسی میکنیم:

کاربرد دارویی هیدروکسید آلومینیوم

همانطور که گفتیم آلومینیوم هیدروکسید ماده ای قلیایی است. لذا از این خاصیت آن در پزشکی و داروسازی بهره گرفته می شود و یک ترکیب ضد اسید بسیار قوی و کارآمد را ایجاد می کنند. به کمک این ترکیب می توان اسیدهای معده که اضافی هستند را به راحتی خنثی کرد. اگر بخواهیم داروهایی که حاوی این ماده هستند را نام ببریم می توانیم به دی جل، مالوکس، آمفوژل و جلو سیل اشاره کنیم.

کاربردهای هیدروکسید آلومینیوم

صنایع رنگ

یکی دیگر از کاربردهایی که برای تری هیدرات آلومینیوم مطرح می شود بکارگیری آن در صنایع رنگ به عنوان یک تثبیت کننده است. معمولا ترکیباتی که بر روی فیبر مورد نظر به منظور رنگ شدن وجود دارند رسوب خواهند کرد. سپس این مواد در یک حوض رنگ به شکل شناور درمی آیند. در نهایت هم رنگ محصول مورد نظر ما کاملا به ترکیب رنگ استفاده شده و نیز تثبیت کننده بکار رفته در پروسه رنگ کردن بستگی دارد. معمولا رنگ به همراه آلومینیوم هیدروکسید ته نشین می شود و سبب به وجود آمدن ترکیباتی خواهد شد که کاملا غیر قابل حل هستند. سپس این ترکیبات هم فیلتر شده و به این شکل از این ماده در صنایع رنگ بهره گرفته میشود.

محصولات بهداشتی

جالب است بدانید که از این ماده به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده اسپری های ضدعرق یاد می شود. در واقع کار اصلی هیدروکسید آلومینیوم را می توان انقباض بافت های بدن عنوان کرد که سبب می شود غده های تولید کننده عرق بسته شوند. همین موضوع سبب میشود فردی که از این ترکیبات استفاده می کند دیگر عرق نکند.

پرکننده ضد حریق

یکی از مهمترین کاربردهایی که برای آلومینیوم هیدروکسید مطرح میشود استفاده از آن در ضد حریق های پلیمری است. در واقع ماده اصلی برای پر کردن این ضدحریق ها همان آلومینیوم هیدروکسید است که یکی از اصلی ترین خاصیت های آن بازدارندگی است که در برابر آتش ارائه می کند. علاوه بر این می توان از آن به عنوان ماده ای برای مهار کردن دود برای محصولات پلیمری استفاده کرد.

دیگر کاربردهای هیدروکسید آلومینیوم

یکی از انواع سنگ های مصنوعی محبوب و پرکاربرد را می توان سنگ های سالید سرفیس به شمار آورد که همان سنگ های کورین هستند. برای ساخت سنگ های کورین از این ماده به همراه رزین ها استفاده می شود تا در نهایت ظاهری بسیار شبیه به سنگ های طبیعی ایجاد کنند. سنگ کورین سنگ هایی مقاوم هستند که قابلیت ترمیم پذیری داشته و می توانند بدون درز اجرا شوند.

فرآوری پودر هیدروکسید آلومینیوم

اگر بتوان اندازه ذره هایی که ماده آلومینیوم هیدروکسید را تشکیل میدهند را تغییر داده و کوچکتر کرد، آنگاه خواص دیگری برای این ماده به وجود می آید. در نتیجه این خواص، کاربردهای دیگری هم برای این ماده مطرح می شود که تولید سنگ های مصنوعی یکی از مهمترین این ویژگی ها هستند.  طی فرآوری ماده هیدروکسید آلومینیوم اندازه ذره های آن به ۱ تا نهایتا  میکرون کاهش پیدا می کنند و در نتیجه کاربردهای دیگری هم برای این ماده مطرح می شوند که برخی از آنها به شرح زیر هستند:

  •   تولید روکش هایی برای کابل های برق مورد استفاده در فشار قوی
  •   ساخت لاستیک
  •   طراحی و تولید عایق های حرارت
  •   تولید ساینده ها
  •   ساخت سرامیک ها
  •   استفاده در کپسول های آتش نشانی

و …

نکات ایمنی هنگام کار با هیدروکسید آلومینیوم

هنگام استفاده از آلومینیوم هیدروکسید می بایست برخی نکات ایمنی را رعایت کنید که به شرح زیر هستند:

  •   این ماده را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
  •   پیش از این که ماده را مورد استفاده قرار دهید برچسب آن را بخواهید.
  •   وقتی قصد استفاده از این محصول را دارید سعی کنید از خوردن، نوشیدن، سیگار کشیدن و … خودداری کنید.
  •   اگر می خواهید در مورد این ماده توصیه های پزشکی دریافت کنید می بایست حتما ظرف آن یا برچسب اطلاعات محصول را در اختیار داشته باشید

هیدروکسید نکات ایمنی استفاده از هیدروکسید

 

نکات ایمنی هنگام استفاده از هیدروکسید آلومینیوم + عوارض هیدروکسید آلومینیوم

اگر قصد استفاده از آلومینیوم هیدروکسید را دارید می بایست برخی از نکات ایمنی را برای آن انجام دهید. این نکات ایمنی شامل موارد پیشگیرانه میشوند. اما در صورت وقوع حادثه لازم است تا برخی کارهای مربوط به کمک های اولیه انجام شود که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم:

شرح اقدامات کمک های اولیه

هیدروکسید آلومینیوم ماده ای است که هنگام کار کردن با آن می بایست کاملا جانب احتیاط رعایت شده و از استنشاق، تماس با پوست، تماس با چشم، قورت دادن و … آن جلوگیری شود.

مهمترین علائم و اثرات حاد و تاخیری هنگام مواجهه با این ماده به شرح زیر هستند:

  •   تحریک
  •   تهوع
  •   سردرد
  •   تنگی نفس

در صورتی که این ماده با پوستتان تماس داشته یا آن را استنشاق کرده اید و … بهتر است برخی اقدامات انجام شوند که آنها را به شرح زیر بیان می کنند:

پس از استنشاق: اگر فردی در معرض گرد و غبار غلیظ حاوی آلومینیوم هیدروکسید قرار بگیرد می بایست در اولین گام وی را به هوای آزاد رسانده و اجازه تنفس هوای تازه را به او بدهیم. اگر مشکلات تنفسی و سختی در نفس کشیدن ادامه دار بودند می توانیم از تنفس گاز اکسیژن هم استفاده کنیم.

پس از تماس با پوست: در صورت تماس این ماده با پوست بدن و آسیب دیدن آن بهتر است موضع را با آب و صابون بشویید. در غیر این صورت ناحیه ای از پوست که در معرض این ماده است را آرام آرام با آب شستشو دهید.

پس از تماس چشمی: در گام نخست باید چشمان خود را از این ماده محافظت کنید. اما اگر اتفاقی افتد باید چشم ها را برای یک تایم ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای شستشو داد.

پس از بلع: در صورت بروز چنین مشکلی ابتدا دهان را کامل شستشو دهید. اگر ماده ای که قورت داده شده زیاد نباشد نیازی نیست آن را بالا بیاورید. فقط باید به مقدار کافی آب بنوشید. اما اگر مشکل ادامه دار بود و حال بد یا حالت تهوع و استفراغ وجود داشت بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

هیدروکسید شرح اقدامات کمک های اولیه

 

شرایط نگهداری هیدروکسید آلومینیوم

برای این که هنگام نگهداری و استفاده از ماده آلومینیوم هیدروکسید دچار مشکلات سلامتی نشوید توصیه میکنیم به موارد زیر توجه کنید:

حفاظت از تنفس: اگر می خواهید اقدامات تنفسی مناسبی برای استفاده از آلومینیوم هیدروکسید انجام دهید می توانید از سامانه های مخصوص که برای حفاظت از تنف وجود دارند و در برابر گرد و غبار و میست و … کاملا مناسب هستند استفاده کنید.

محافظت از پوست: به منظور حفاظت از پوست می توانید از موارد محافظتی نظیر دستکش ها و حتی لباس هایی که برای این منظور هستند بهره ببرید.

محافظت از چشم : چشم ها عضو بسیار مهمی هستند که هنگام کار با مواد شیمیایی می بایست حتما آنها را تحت حفاظت قرار داد. به این منظور می توانید از عینک های مخافظتی بهره ببرید تا چشم هایتان آسیب نبینند.

اقدامات بهداشت عمومی: در کنار حفاظت از بخش های مختلف بدن لازم است تا حتما محیط اطراف را هم در برابر استفاده از این ماده ایمن کنیم. نخستین نکته این که سعی کنید مواد به هیچ عنوان نشتی نداشته باشند و در این ورد کاملا ایمن عمل کنید. در ادامه هم مواد را داخل ظرف هایی که تمیز و در عین حال خشک هستند ریخته و در نهایت روی آنها را لیبل بزنید. درب ظرف نگهداری آلومینیوم هیدروکسید را کامل ببندید. محیطی که از این ماده در آن استفاده کرده اید را پس از استفاده شسته و تمیز کنید.

جمع بندی

یکی از کاربردی ترین مواد معدنی که در صنعت و پزشکی کاربردهای بسیاری دارند را میتوان هیدروکسید آلومینیوم معرفی کرد. این ماده از سنگ معدنی بوکسیت گرفته میشود و پس از انجام برخی فرآیندها بر روی آن و حذف مواد زائد این ماده جامد پودری و سفید رنگ یعنی آلومینیوم هیدروکسید به دست می آید. کاربردهای گوناگونی برای آلومینیوم هیدروکسید وجود دارد که از جمله آنها می توان به : تولید داروهای پزشکی، تثبیت رنگ در صنایع رنگ، تولید سنگ های مصنوعی مانند کورین ها، پر کردن اسپری های ضد تعریق، پر کردن کپسول های ضد حریق و … اشاره کرد. در این مطلب به بررسی کامل این ماده پرداخته ایم که امیدواریم برای شما مفید واقع شده باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *