در بسیاری از موارد، کوارتز و سیلیس به طور اشتباه به عنوان مترادف استفاده میشوند، در حالی که این دو ماده از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با یکدیگر تفاوت دارند. بنابراین، برای استفاده صحیح از هر کدام از این مواد در صنایع مختلف، میبایست تفاوت آنها را بدانید و برای استفاده بهینه از هر یک از این مواد، باید تفاوت آنها را بشناسید و از آنها در کاربردهای مختلف با توجه به خصوصیات و ویژگیهای آنها بهره ببرید. برای اینکه تفاوت بین این دو را به خوبی درک کنید لازم است ابتدا درمورد هرکدام از آنها و کاربرد های آن آشنایی لازم را پیدا کنید. در این مقاله از دپو همراه ما باشید.
سیلیس چیست؟
سیلیس یا دیاکسید سیلیسیوم، یکی از پرکاربردترین عناصر در پوسته زمین است و در اکثر سنگها، خاکها، سنگهای آتشفشانی، سنگهای رسوبی و دیگر کانیها وجود دارد. این عنصر یک ترکیب شیمیایی است که از اتصال یک یا چند اتم سیلیسیم و اکسیژن به همراه ماده معدنی و غیرمعدنی بدست میآید. سیلیس به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود از جمله مقاومت در برابر حرارت، سختی، ضد خوردگی و مقاومت در برابر شکستگی بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. این عنصر در صنایع مختلفی مانند صنعت شیشه، سرامیک، بتن، فرآیندهای ریختهگری فلزات، صنایع پلیمری، داروسازی و … به عنوان مواد اولیه استفاده میشود. همچنین، سیلیس به عنوان یک ماده روانکار و سفید کننده در صنایع مواد غذایی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
سیلیس یا دی اکسید سیلیسیوم یک ترکیب شیمیایی است که از اتصال یک یا چند اتم سیلیسیم و اکسیژن به همراه ماده معدنی و غیر معدنی بدست میآید. برای تشکیل مواد مختلفی مانند شیشه، سرامیک، بتن، انواع آجر و سفال، سیلیکا ژل، سیلیس، کائولین، تالک و … از سیلیس استفاده میشود. این مواد به دلیل خصوصیاتی مانند مقاومت در برابر حرارت، سختی، استحکام و مقاومت در برابر شکستگی بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.
کوارتز چیست؟
کوارتز یا سیلیس اکسید، یکی از مهمترین و پرکاربردترین مواد معدنی در پوسته زمین است. این ماده معدنی به شکل بلورهای شفاف یا شبه شفاف که در طبیعت به شکل کانی زیادی وجود دارد، یافت میشود. کوارتز از ترکیب سیلیس و اکسیژن به صورت دیاکسید سیلیسیوم تشکیل شده است و به طور معمول بیشتر در سنگهای آتشفشانی، سنگهای رسوبی و سنگهای کواترنری وجود دارد. کوارتز به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود از جمله مقاومت در برابر حرارت، سختی، مقاومت در برابر خوردگی و شفافیت بالا در صنایع مختلفی مانند صنعت شیشه، سرامیک، فرآوری سنگ، صنایع الکترونیک، تولید فرآوردههای غذایی، داروسازی، ساخت لامپهای فلورسنت و خمیده و … به عنوان ماده اولیه استفاده میشود. همچنین، بسیاری از مجموعههای قیمتی و جواهرات نیز از کوارتز ساخته شدهاند، که به دلیل زیبایی و شفافیت بالایشان، جایگاه ویژهای در صنعت جواهرسازی دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سنگ کوارتز پیشنهاد میکنم مقاله کوارتز چیست را مطالعه کنید.
مواد تشکیل دهنده کوارتز
کوارتز، یکی از رسوبهای معدنی رایج و پراستفاده در جهان است که از سیلیس (SiO2) تشکیل شده است. بیشتر کوارتزها از دانههای ریز سیلیس تشکیل شدهاند که به صورت دولومیت، فلدسپات، آهک، مگنتیت و غیره در داخل سنگ موجود هستند. این ماده به صورت بلوری با شکلها و اندازههای مختلف در طبیعت وجود دارد و به عنوان یکی از مهمترین سنگهای ساختمانی، به طور گسترده در ساختمانسازی، صنایع الکترونیکی و اپتیکی، ساعتسازی، فلزکاری و صنایع دیگر به کار میرود.
تفاوت بین سیلیس و کوارتز چیست؟
سیلیس و کوارتز دو ماده معدنی مختلف هستند، اما هر دو از دیاکسید سیلیسیوم تشکیل شدهاند. اصلیترین تفاوت بین سیلیس و کوارتز، شکل ظاهری آنهاست. سیلیس به صورت مادهای پودری، سفت و شکست پذیر است و به طور معمول در خاک، سنگها و مواد معدنی دیگر یافت میشود. به عنوان مثال، سیلیس به عنوان یکی از عناصر اصلی در خاک و ماسه و سنگهای رسوبی وجود دارد. از سوی دیگر، کوارتز به صورت بلورهای شفاف یا شبه شفاف است و در طبیعت به شکل کانی بسیاری وجود دارد. کوارتز به دلیل شکل بلوری خود و شفافیت بالایش، به عنوان یکی از مهمترین سنگهای قیمتی شناخته شده است و در صنعت جواهرسازی به کار میرود. همچنین، کوارتز به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود در صنایع مختلفی مانند صنعت شیشه، سرامیک، فرآوری سنگ، صنایع الکترونیک، تولید فرآوردههای غذایی، داروسازی، ساخت لامپهای فلورسنت و خمیده و … به عنوان ماده اولیه استفاده میشود. در کل، سیلیس یک ماده پودری و سفت است که در طبیعت به صورت سنگها و خاک یافت میشود، در حالی که کوارتز به صورت بلورهای شفاف و شبه شفاف است و در صنایع مختلفی به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار میگیرد.
تفاوت کاربرد سیلیس و کاربرد کوارتز
استفاده از سیلیس و کوارتز در صنایع مختلف متفاوت است و هر کدام دارای کاربردهای خاص خود هستند. سیلیس به دلیل خصوصیات خود مانند مقاومت در برابر حرارت و فشار، عدم خوردگی، عدم هدر رفت آب و قابلیت عایق بودن، در صنایع مختلفی از جمله صنعت شیمیایی، ساختمانی، صنعت مواد غذایی، صنعت لاستیک و پلاستیک، فرآیندهای حفاری و استخراج نفت، صنایع فولاد، سیمان و… به کار میرود. از سوی دیگر، کوارتز به دلیل شفافیت بالا و سختی بالا، به عنوان سنگ قیمتی شناخته شده است و در صنایع جواهرسازی، ساعتسازی و صنایع دیگری که نیاز به سنگ قیمتی دارند، استفاده میشود. همچنین، به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود مانند مقاومت در برابر حرارت و فشار، شفافیت بالا، مقاومت در برابر خوردگی و خواص الکتریکی خود، در صنایع مختلفی از جمله صنعت شیشه، صنعت الکترونیک، صنعت داروسازی، ساخت لامپهای فلورسنت و خمیده، صنعت پلیمر و… به کار میرود. بنابراین، هر یک از سیلیس و کوارتز به دلیل خصوصیات و ویژگیهای خود در صنایع مختلف به کار میروند و هر کدام دارای کاربردهای خاص خود هستند
سیلیس بهتر است یا کوارتز
نمیتوان به صورت قطعی گفت که کدام یک از سیلیس و کوارتز بهتر است، زیرا هر یک دارای ویژگیها و کاربردهای خود هستند. در صنایع مختلف، به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود، سیلیس به عنوان یکی از مواد پرکاربرد در ساختمانسازی، صنعت شیمیایی، صنعت مواد غذایی، صنعت پلاستیک و لاستیک، صنعت فولاد، سیمان، فرآیندهای حفاری و استخراج به کار میرود. از سوی دیگر، کوارتز به دلیل خصوصیات خود مانند شفافیت بالا، سختی بالا و مقاومت در برابر حرارت و فشار، به عنوان یکی از مواد مورد استفاده در صنایع جواهرسازی، ساعتسازی، صنعت الکترونیک، صنعت داروسازی به کار میرود. بنابراین، توصیه میشود که در هر کاربرد خاص، بر اساس ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز، ماده مناسب را انتخاب کنید.